جوان آنلاین: حکایت مرگ و گاهی خودکشی رزیدنت‌ها موضوعی است که مدتی است به یکی از چالش‌های حوزه سلامت تبدیل شده‌است. ماجرایی که قطع به یقین یک علت ندارد و مجموعه‌ای از علل و عوامل موجب شکل‌گیری آن شده‌اند. از حقوق پایین گرفته تا فشار‌های کاری شدید و رفتار‌های تند و خارج از کرامت انسانی برخی اساتید علوم پزشکی با دانشجویان که در مجموع خروجی‌اش مرگ دردناک جوانانی شده که روزگاری هم و غمشان را برای ورود به دانشگاه و تحصیل در رشته پزشکی گذاشته بودند، اما پس از مواجهه با چالش‌های این رشته پولساز و پر طرفدار به یکباره مدینه فاضله‌ای که در ذهنشان ساخته‌بودند فرو می‌ریزد و شاید همین مسئله ریشه‌ای‌ترین دلیلی است که موجب دلسردی این جوانان و ناامیدی آنها از مسیر پیش‌رو شود. از سوی دیگر نمی‌توان انکار کرد، حقوق و دریافتی این دستیاران تناسبی با حجم کاری‌شان ندارد و با وجود رشد قابل‌توجه دستمزد دستیاران پزشکی در دولت سیزدهم باز هم حداکثر حقوق آنها ۱۵ میلیون تومان تعیین شده‌است. بگذریم از اینکه هنوز بسیاری از دستیاران هنوز این افزایش حقوق را تجربه نکرده‌اند. این در حالی است که معاون آموزشی وزارت بهداشت می‌گوید اگر تاکنون دانشگاهی افزایش حقوق دستیاران را اعمال نکرده، باید مبالغ را از ابتدای سال محاسبه کرده و هر سه ماه را پرداخت کند و هیچ مشکلی، رافع مسئولیت دانشگاه نیست.
هر از چند گاه اخباری مبتنی بر خودکشی یا مرگ رزیدنت‌ها و دستیاران پزشکی منتشر می‌شود. اخباری که البته دلیل برجسته شدن آنها جایگاه ویژه پزشکان در جامعه ماست و همین جایگاه ویژه هم موجب می‌شود هر حادثه‌ای برای این گروه خاص با برجسته‌سازی‌های ویژه‌ای همراه باشد، به خصوص اینکه اغلب موقعیت‌های سیاسی و اجتماعی هم توسط پزشکان اشغال شده و این مسئله ضریب نفوذ این قشر را در جامعه بالاتر می‌برد. بر این اساس است که وقوع حادثه برای یک پزشک، رزیدنت یا دستیار بسیار بیشتر از حوادثی که برای دیگر اقشار جامعه رخ می‌دهد، برجسته‌سازی می‌شود و همین مسئله هم موجب‌شده تا به نظر برسد مرگ یا خودکشی در بین دانشجویان رشته پزشکی از دیگر اقشار جامعه بیشتر است. واقعیت، اما اینگونه نیست همچنان‌که دلیل مرگ و خودکشی در میان این قشر صرفاً درآمد کم و تعرفه‌های پایین نیست. هر چند نمی‌توان انکار کرد درآمد دستیاران پزشکی پایین و حجم کاری‌شان زیاد است، اما لااقل بخش مهمی از ماجرای فشار کاری به رزیدنت‌ها و دستیاران به برخورد‌های اساتیدی باز می‌گردد که خودشان پزشک هستند. با تمام این‌ها دولت سیزدهم برای بهبود وضعیت دستیاران گام‌های مهمی برداشته‌است.
رشد ۷۰۰ درصدی دستمزد دستیاران
دوره دستیاری تخصصی پزشکی به دوره‌ای چهار تا پنج سال رشته‌های تخصصی پزشکی اطلاق می‌شود که پزشکان عمومی پس از شرکت در آزمون پذیرش دستیار وارد این دوره می‌شوند و علاوه بر تحصیل در یکی از ۲۵ رشته تخصصی، فعالیت‌های درمانی بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت را زیر نظر اساتید دانشگاه‌ها انجام می‌دهند، اما با وجود کشیک‌های طولانی و کار سخت دستمزد این افراد چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. بگذریم از اینکه در دولت سیزدهم، دستمزد دستیاران پزشکی افزایش قابل‌توجهی داشت. به طوری که به گفته ابوالفضل باقری فرد معاون آموزشی وزارت بهداشت حق‌الزحمه دستیاران در شروع کار دولت ۲ تا ۳ میلیون بود که اکنون برای دستیاران مجرد ۱۲ و برای دستیاران متأهل ۱۵ میلیون تومان است که در این دولت ۷۰۰ درصد رشد داشت. همچنین امسال سه همت اعتبار برای دستیاران پزشکی بودجه در نظر گرفته شده که این در تاریخ جمهوری اسلامی بی‌سابقه است. دریافتی کارورزان پزشکی هم در زمان آغاز به کار دولت سیزدهم ۱۵ میلیون ریال تا ۲۵ میلیون ریال بود که در حال حاضر به ۳۵ میلیون ریال برای مجرد‌ها و ۵۰ میلیون ریال برای کارورزان متأهل رسیده‌است.
طبق توضیحات وی همچنین دستیاران پزشکی فقط ۱۰ رشته را می‌توانستند انتخاب رشته کنند که اکنون به ۱۰۰ رشته رسیده‌است.
تعویق در افزایش حقوق
پیش از این، اعتبار حق‌الزحمه دستیاران پزشکی از منابع اختصاصی دانشگاه‌های علوم پزشکی تأمین می‌شد، در بودجه سال جاری، ردیف بودجه‌ای ۳هزار میلیارد تومانی برای حقوق دستیاران پزشکی در نظر گرفته شده‌است. اختصاص بودجه جداگانه برای حقوق دستیاران پزشکی می‌تواند تضمینی برای پرداخت به موقع حقوق آنها باشد.
با وجود این، هنوز برخی دستیاران پزشکی در فضای مجازی از تعویق حقوق خود خبر می‌دهند.
دکتر ابوالفضل باقری فرد در مورد اینکه چرا افزایش حقوق دستیاران پزشکی در برخی دانشگاه‌ها انجام نشده‌است، می‌گوید: «افزایش حقوق دستیاران پزشکی از ابتدای سال جاری الزامی است، ولی به دلیل اینکه تغییر ایجاد شده در حقوق دستیاران مبلغ قابل‌توجهی بود، ممکن است برخی دانشگاه‌ها به دلیل مشکلات دیرتر پرداخت می‌کنند.»
طبق توضیحات وی اگر تاکنون دانشگاهی افزایش حقوق دستیاران را اعمال نکرده، باید مبالغ را از ابتدای سال محاسبه کرده و هر سه ماه را پرداخت کند و هیچ مشکلی، رافع مسئولیت دانشگاه نیست.
معاون آموزشی وزارت بهداشت با بیان اینکه تذکرات لازم به صورت مکتوب و شفاهی به دانشگاه‌ها داده شده‌است، اظهار امیدواری می‌کند: «تمامی دستیاران از این ماه هم حقوقشان را بر اساس مصوبه جدید بگیرند و هم افزایش حقوق ماه‌های اخیر نیز به آنها پرداخت شود.»
بنا به تأکید وی در صورتی که این اتفاق نیفتد، با مسئولان امر برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
رفتار‌های پادگانی ممنوع
رفتار‌های پادگانی و تحقیر‌آمیز برخی اساتید با دستیاران یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که موجب نارضایتی آنها می‌شود. برخی رشته‌های پزشکی اغلب تا ۱۵ شب در ماه کشیک دارند و عموماً در برخی موارد از دستیاران کار بیشتری می‌کشند و حتی روز بعد نیز آنها را مرخص نمی‌کنند.
این در حالی است که طبق تصمیم معاونت آموزشی وزارت بهداشت، سقف کشیک دانشجویان دوره دستیاری در بیمارستان‌های آموزشی در ماه مشخص شد. بر این اساس دانشجویان سال اول دستیاری ۱۲شب، سال دوم ۱۰، سال سوم هشت و سال چهارم شش شب در ماه باید کشیک بدهند.
پیش از این معاون آموزشی وزارت بهداشت اعلام کرده‌بود، این تصمیم با توجه به مفاد موضوع ۱۶ و اصلاح تبصره ۲ بند۲- ۲ در ضوابط کشیک دستیاران مصوب نود و یکمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی گرفته‌شده و مدیران گروه یا رؤسای بخش‌های مربوطه موظف به رعایت سقف تعداد کشیک‌های موظف دستیاران هستند.
براساس مفاد ماده ۳۵ مصوبات چهل و هفتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی، حضور اجباری دستیاران در بخش آموزشی مربوطه، در روز‌های پس از کشیک تا ساعت ۱۶:۳۰ خواهد بود و حضور دستیاران کشیک بعد از ساعت ۱۶:۳۰ در بیمارستان به هر دلیلی غیرقانونی است.
برمبنای مفاد تبصره ۴ موضوع ۶ مصوبات نود و هفتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی، برنامه‌کشیک دستیاران باید به نحوی باشد که دو توالی کشیک آنها، دو کشیک پشت سرهم نباشد.
در صورت هرگونه تخلف در خصوص تغییرات شیفت دستیاران تخصصی، مجوز تأیید آموزشی بخش مربوطه لغو می‌شود.
حالا باید دید آیا این قوانین اجرایی می‌شود و می‌تواند وضعیت دستیاران را بهبود بخشد؟!
